Nhiều người nghĩ rằng sống tỉnh thức là phải ngồi thiền lâu giờ, phải có môi trường yên tĩnh, hoặc phải đạt đến một trạng thái tâm linh đặc biệt. Nhưng Thiền không nói như vậy. Tỉnh thức không phải là điều "phải làm", mà là điều tự nhiên hiển lộ khi tâm dừng lại – dù chỉ trong một khoảnh khắc – và thấy rõ những gì đang xảy ra, không thêm bớt.
Một tiếng chim kêu. Một hơi thở chạm nhẹ. Một bước chân giữa phố đông. Ngay trong khoảnh khắc ấy, nếu bạn hoàn toàn có mặt, không bị kéo đi bởi suy nghĩ, không cố gắng trở thành ai, không mong cầu điều gì – thì đó chính là tỉnh thức. Không cần hình tướng, không cần khuôn phép. Chỉ cần tâm buông xuống.
Sự tỉnh thức ấy không mang cảm giác đặc biệt. Nó đơn sơ, bình dị, và thường bị bỏ qua. Nhưng chính vì quá đơn giản, nên cái tôi không nhận ra. Bản ngã luôn muốn một trải nghiệm "cao siêu", một dấu hiệu để xác nhận mình "tiến bộ". Nhưng tỉnh thức thật sự không mang dấu vết. Không ai biết, không ai khen, không ai chứng nhận – và cũng không cần.
Sống tỉnh thức là sống như thế nào?
Là thấy rõ khi mình đang tức giận – mà không hòa vào cơn giận.
Là đang rửa chén – mà biết mình đang rửa chén, không suy nghĩ chuyện khác.
Là khi nghe ai đó chỉ trích – mà trong mình chỉ có sự lắng nghe, không phản ứng.
Là khi buồn – mà không cần tìm lý do hay cách thoát khỏi.
Chính trong những khoảnh khắc không chống cự ấy, một không gian mở ra – không gian của sự sống thực sự. Ở đó, không có người chứng ngộ, không có người cần tỉnh thức. Chỉ còn hơi thở, tiếng động, sắc màu, ánh sáng – tất cả đang hiện hữu mà không qua ý niệm.
Tỉnh thức không phải là một dự án cần hoàn thành, mà là sự trở về với chính mình trong từng khoảnh khắc. Không cần trở nên đặc biệt. Chỉ cần không còn mải đi tìm cái đặc biệt nữa.
Cái biết thuần khiết ấy – không vướng mắc, không phân biệt – chính là Phật tánh. Nó không đến từ nỗ lực, mà từ sự buông bỏ. Không phải "làm gì đó để thành", mà là thấy ra rằng: không có gì cần thêm vào.
Và vì thế, tỉnh thức không tách rời đời sống. Không phải ở trên núi cao, không cần ở thiền đường. Nó có thể hiện ra trong khi bạn bồng con, đi chợ, làm việc, nấu cơm… Miễn là tâm ấy không còn bị dẫn dắt bởi vọng tưởng – thì nơi đó, dù đời thường đến đâu, cũng là cõi Phật.